R&M 30 november 2015

In twee polders in Nederland hebben paarden een chronische ijzervergiftiging opgelopen. Deze dieren hebben meerdere jaren slootwater gedronken met sterk verhoogde ijzergehaltes. Dit zorgt voor stapeling van ijzer in verschillende organen (hemochromatose) en leidt uiteindelijk tot leverfalen. Vier paarden zijn inmiddels overleden aan deze chronische ijzervergiftiging. Dat paarden een ijzervergiftiging konden krijgen, was tot op heden nog niet bekend.

De zieke paarden werden aangetroffen in stallen in de Horstermeerpolder (gemeente Wijdemeren) en de Oostelijke Binnenpolder (gemeente Stichtse Vecht). Het water uit de sloten bevatte 9 tot 149 keer de toegestane hoeveelheid ijzer voor drinkwater voor vee.

Laat slootwater testen!

“Er is helaas geen betaalbare behandeling om paarden te genezen van chronische ijzervergiftiging”, zegt Mathijs Theelen, specialist Inwendige Ziekten bij de Universiteitskliniek voor Paarden van de faculteit Diergeneeskunde in Utrecht. “Om meer gevallen van vergiftiging te voorkomen, zou je het slootwater eerst moeten laten testen, bijvoorbeeld bij de Gezondheidsdienst voor Dieren, voordat je paarden daaruit laat drinken. Bij verhoogde ijzerwaardes moet de sloot worden afgezet. Inwoners van de betreffende polders moeten op de hoogte zijn en maatregelen kunnen treffen. Mogelijk speelt dit probleem ook in andere polders in Nederland. Het is dus belangrijk om mensen te waarschuwen.”

Bloedonderzoek nodig

Als eigenaren vermoeden dat hun paard risico loopt of heeft gelopen, kunnen zij het beste contact opnemen met hun eigen dierenarts. Deze kan bloed afnemen om een eventueel verhoogd ijzergehalte en afwijkende leverwaarden vast te stellen. Daarna kan met behulp van een leverecho en een leverbiopt de diagnose bevestigd worden door een specialist.

Natuurlijke oorsprong

Het verhoogde ijzergehalte in het water heeft waarschijnlijk een natuurlijke oorsprong. In de laaggelegen polders neemt kwelwater ijzer mee uit de diepere bodemlagen naar de oppervlakte. Op den duur ontstaan zo sterk verhoogde ijzergehaltes in het oppervlaktewater. De klassieke oranje-bruine verkleuring van water door ijzer is niet altijd zichtbaar. Het is dus niet altijd mogelijk om met het blote oog te zien of een sloot (te)veel ijzer bevat.

Mysterieuze ziektegevallen

Als paarden dagelijks water drinken met een te hoog ijzergehalte, treedt stapeling op van ijzer in het lichaam, omdat paarden het ijzeroverschot niet actief kunnen uitscheiden. Als deze ijzerstapeling te groot wordt, gaan de cellen in de organen kapot en vermindert het functioneren van deze organen. De lever valt als eerste uit en dat kan zelfs zorgen dat het paard overlijdt. Bij de overleden paarden werd ijzerstapeling aangetroffen in de lever, milt, longen, hersenen en zelfs gewrichten.

Theelen ontdekte de vergiftigde paarden. “Ze waren ernstig ziek en het was een mysterie wat hen mankeerde. Na uitgebreid onderzoek en mede dankzij de betrokkenheid van de eigenaren kwamen we erachter dat ze last hadden van ijzervergiftiging, een aandoening waarvan tot nu gedacht werd dat deze bij paarden niet voorkwam. Een uitgebreide zoektocht naar de bron van het ijzer volgde. Uiteindelijk kwamen we bij het slootwater uit.
Bron:diergeneeskunde.nl