R&M 20 augustus 2016

Opinie Olympische dressuur ziet er onnatuurlijk uit en dat is het ook. Paarden verdienen geen zweepslagen, betoogt dierethicus Willem Vermaat.

Paardensport moet worden verboden. De noodzaak tot een verbod blijkt dezer dagen eens te meer, tijdens de Olympische Spelen. In de mainstream media ontbreekt iedere kritische reflectie over het gebruik van dieren als instrument, terwijl paarden het best gediend zijn bij een einde van de sport.

Binnen de sport is er overigens wel aandacht voor dierenwelzijn. Zo werd springruiter Jur Vrieling tijdens de Spelen bestraft voor overmatig gebruik van de zweep. Maar als dierenwelzijn werkelijk prioriteit heeft, waarom is gebruik van de zweep dan niet helemaal verboden?

Dierenleed is inherent aan de sport verbonden. Ik doel niet alleen op de professionele maar ook op de recreatieve sport. De rug van een paard is niet bedoeld om op te rijden, veel paarden krijgen er rugproblemen van. Ook om ze hoog te laten springen of dressuur te leren, worden vaak methoden gebruikt waarbij de paarden pijn wordt gedaan.

Veel paarden staan verreweg het grootste gedeelte van de dag op stal, waar de dieren flink onder te lijden hebben. Het zijn immers kuddedieren met behoefte aan contact met andere paarden. De stal beperkt ook hun behoefte aan bewegingsvrijheid. Dat schaadt hun gezondheid. Een hond die opgesloten zit in een kelder, heeft meer ruimte om zich te bewegen.

Ik geloof niet dat eigenaren niet van hun dieren houden. Integendeel: eigenaren willen vaak het beste voor hun paard, maar wel binnen de grenzen van de wensen die zij zelf met het dier hebben. Zij willen het bijvoorbeeld berijden, of er een sportprestatie mee leveren. Het paard heeft geen keus. Levert het zich niet over aan de wil van de mens, dan kan het zomaar een pak slaag krijgen, zoals Vrieling demonstreerde tijdens de Spelen. Vrieling heeft inmiddels gezegd dat hij het niet had moeten doen. „Het paard had het niet verdiend.” Maar hebben paarden het überhaupt verdiend om volledig overgeleverd te zijn aan de grillen van de mens?

Een eigenaar realiseert zich dat vaak niet; het paard is toch blij om hem of haar te zien? Maar dat heeft onder meer te maken met het feit dat de eigenaar het dier van stal haalt, zodat het paard weer even kan bewegen. Daarnaast gaat het paard een verbinding met de eigenaar aan. Maar zou het dit ook doen wanneer het in een kudde in vrijheid leeft?

Paarden hebben eigen behoeften en gevoelens. Die kunnen niet zomaar genegeerd worden ten behoeve van de mens. De behoefte van de mens om paard te rijden, is tenslotte niet zo essentieel als de behoefte van een paard om met soortgenoten te leven, zelf de onderlinge hiërarchie te kunnen bepalen en voldoende bewegingsvrijheid te hebben. Paarden moeten daarom het recht op vrijheid hebben. Dat geldt ook voor andere dieren met eigen behoeften.

We kunnen niet alle manegepaarden vrijlaten – ze zouden wellicht in het wild niet overleven. Maar we moeten stoppen met het fokken en het gebruik maken van de dieren.

Willem Vermaat is docent dierethiek aan Universiteit Utrecht.
Bron NRC