R&M 12 december 2017

Het paard is al duizenden jaren een niet weg te denken metgezel van de mens. De geschiedenisboeken zouden er zonder de inzet van het door ons gedomesticeerde paard geheel anders uitzien. Toch blijkt steeds dat we het wezen paard nog steeds niet echt begrijpen en kennen we het nog te vaak fysiek en geestelijk menslijke eigenschappen toe.  

Zo gebeurt het dat een paard dat zware inspanning heeft geleverd na een training of stevige buitenrit geruime tijd wordt "uit gestap". Het doel daarvan is om het paard op adem te laten komen, de lichaamstemperatuur te laten zakken en droog te stappen, en tot zover is er nog niets aan de hand.  

Maar daarna gaat het vaak mis, want zodra het paard op stal komt wordt een deken opgelegd waarschuwt Carolien Munsters tijdens haar lezing in het Ruitercafé van Paard & Ambitie voor de gevolgen, want een paard is géén mens. 

(Carolien Munsters is gepromoveerd in de sportfysiologie van het paard aan de faculteit Diergeneeskunde te Utrecht Universiteit).

Hieronder een samenvatting van genoemde lezing van Carolien: 

"Wij zijn makkelijk geneigd om te denken dat als wij het koud hebben, ons paard het ook wel koud zal hebben. Of als wij moe zijn, dan zal het paard ook wel moe zijn. Er zitten echter grote verschillen in de fysiologie van mens en paard. Zo kan het hart van een paard in rust 40 liter bloed rondpompen, dat van een mens 5 liter. Bij inspanning loopt dit bij een paard op naar 300 liter, oftewel 6 cementkuipen! Bij een mens wordt dit hoogstens 30 liter.

Behoorlijke verschillen dus waarin het paard het in alle opzichten wint van de mens.
Een mens kan echter veel beter omgaan met hoge temperaturen. Hier hebben paarden het erg moeilijk mee. Bij mens en paard is de normale temperatuur gelijk (rond de 37,5 graden) en deze moet bij beiden onder de 41 graden blijven om geen onherstelbare schade op te lopen. Komt de temperatuur hierboven, dan beginnen de eiwitten in het lichaam te stollen en dit is onomkeerbaar. (Denk aan het bakken van een ei) Spieren, pezen en heel veel andere lichaamsstoffen bestaan uit eiwitten.

Denk ook aan de temperatuur van de benen onder beenbeschermers!

Hou het eiwitverhaal even in je achterhoofd, want hier komt het belangrijkste verschil tussen mens en paard. Een paard is ongeveer 6x zwaarder dan een mens, maar het huidoppervlakte is maar 2,5 keer groter dan dat van ons. Bovendien heeft een paard veel meer spieren. Overtollige warmte raken we vooral kwijt via de huid. Paarden hebben het dus een stuk moeilijker met afkoelen.

Een voordeel daarentegen is dat een paard veel beter tegen de kou kan en zijn warmte veel langer vast kan houden dan mensen. Onze thermo neutrale zone ligt tussen de 20 en 25 graden, die van een paard tussen de -5 en 10 graden.

Als wij paarden gaan trainen met de menselijke fysiologie als basis, gaat het dus fout bij de cooling down. Leg bij het uitstappen geen deken op! 'Ja maar hij is geschoren…' Nee, ook dan even wachten met het opleggen van een deken. Een paard moet uit kunnen zweten en af kunnen koelen. En nee, hij krijgt het niet koud (natuurlijk moet je tocht ten alle tijde vermijden).

Ja maar als ik een fleece of wollen deken opleg, is ie naar een uurtje toch droog? Ja dat klopt, maar een paard blijft wel warm. Met als gevolg dat uren later je paard opnieuw kletsnat in de stal ziet staan.
Hoe langer hij warm blijft, hoe langer het duurt voordat de spieren kunnen herstellen. En hoe stijver hij de volgende dag zal zijn".
'Cooling down is een 'must'. 

Het artikel over de lezing bij het Ruitercaf’van Paard & Ambitie (inclusief tabellen) kunt je hier lezen:

https://www.paardenambitie.com/deken-uitstappen/