Ruiter-en menroute Rhederheide en Carolinahoeve Laag-Soeren 26,3 km
Priesnitz monument
Jut van Breukelerwaard was een inwoner van Laag-Soeren, die halverwege de 19e eeuw leed aan reuma. Zijn genezing zocht hij in een Duits kuuroord. Toen de koudwaterbehandeling bleek te werken, wilde hij ook in Laag-Soeren een watergeneeskrachtig centrum oprichten ‘Bethesda’. Ter ere van vier watergeneeskundigen, Vincent Priessnitz, Oertel, Flusse en Rausse, van wie men methoden in Laag-Soeren toepaste, richtte Jut Van Breukelerwaard omstreeks 1860 het Priesnitzmonument op.
Landgoed Laag-Soeren aan de schaapsallee
In 1869 opende Jut van Breukelerwaard (1766-1874) het badhuis 'Bethesda' in Laag-Soeren. In het badhuis paste men de geneeswijze van koudwaterbehandeling toe. In eerste instantie voor minder- en onvermogenden maar later voor de elite. In 936 heropende het badhuis - na eerdere openbare verkoop - onder de naam 'Geneeskundige Bad-inrichting en Kuuroord Laag-Soeren'.
De eerste jaren van de oorlog bleef het kuuroord vooral voor reumapatiënten in gebruik. In juli 1942 werd de bad-inrichting gevorderd en in gebruik genomen als SS-Erholungsheim, voor soldaten die aan het Oostfront gewond waren geraakt. In het herstellingsoord werden onder meer Nederlandse en Belgische vrijwilligers van de Waffen-SS verpleegd. Na de bevrijding in april 1945 betrok de 95 Company Pioneer Corps het gebouw. De Britse soldaten van deze eenheid werkten in een groot brandstofdepot wat tussen Dieren en Laag-Soeren was ondergebracht.
In 1947 nam de Amsterdamsche Bank het gebouwencomplex in gebruik als Vakantiehuis voor personeel. In 1980 werd ‘Amsterda’ verkocht en in gebruik genomen als transcendente-meditatie academie 'Soeria'. In 1999 verliet deze instelling de gebouwen en ontstonden plannen voor een grondige verbouwing tot appartementencomplex voor ouderen. In 2006 was de verbouwing van het hoofdgebouw gereed en betrokken de eerste bewoners hun woningen in Landgoed Laag-Soeren.
HAL huisjes aan de Plaggenweg
Aan de Plaggenweg staan de zogenaamde HAL-huisjes. HAL staat voor Holland Amerika Lijn. De huisjes waren oorspronkelijk bedoeld voor personeelsleden van de Holland Amerika Lijn, die met boten de lijndienst verzorgde tussen Rotterdam en New York. Letterlijk staat in het plan voor de opzet: “De huisjes moeten ingericht zijn voor 6, max. 8 personen, op zodanige wijze, dat zij aan de huisvrouw de minimumarbeid kosten.” Toen die dienst in 1978 werd opgeheven, kwamen de huisjes in het bezit van Stichting Vakantie- en Recreatieoorden.
Nederzetting De Imbosch
Even ten zuiden van de Loenermark ligt in Eerbeek de nederzetting De Imbosch. Dit grote aangeplante bos en de aangrenzende uitgestrekte heidevelden vormen een bijzondere plek op de Veluwe. De zandwegen die er naartoe leiden zijn verboden voor auto’s. De fietsen of wandelaar die vanuit Eerbeek of Loenen het gebied doorkruist wordt onverwachts geconfronteerd met een open stuk in het bos waar statige beukenlanen elkaar ontmoeten en vier historische woningen staan.
De nederzetting (of bouwerij) aan de Imbosch ontstond in 1764 op initiatief van Jan Torck baron van Rosendael, met als doel de woeste gronden van zijn landgoed te ontginnen. De nederzetting telde in 1866 het grootste aantal bewoners van haar bestaan: 45 mannen, vrouwen en kinderen. De mannen werkten als bosarbeider en keuterboer en gingen als drijvers mee op jacht.
Omdat weiden grotendeels ontbraken bleef de veestapel klein en daarmee ook de mogelijkheid van landbouw. De woon-werkovereenkomst met de baron verviel toen in 1938 de Imbosch verkocht werd aan de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten. Nu maakt het gebied deel uit van het Nationaal Park Veluwezoom. Het laatste bosarbeidersgezin vertrok in de jaren zestig. Vanaf de jaren vijftig zijn de woningen aan de Imbosch door mensen uit andere plaatsen bewoond.
Het overgrote deel van het bos wordt aan verwildering overgelaten, omgevallen bomen blijven liggen en zijn een voedingsbodem voor mossen, schimmels, insecten en zaailingen van bomen. Op den duur moet de natuurlijke groei van de bomen die hier van oorsprong thuishoren (eik, beuk en berk) de geïmporteerde grove den vervangen.
Regelmatig worden percelen gekapt en uitgedund. De opbrengst van hout was vroeger heel belangrijk. Er werd in het gekapte perceel weer jonge boompjes ingeplant. Dit wordt nu niet meer gedaan. Alles wordt aan de natuur overgelaten. Het gebied bevat ook veel wild. Vooral veel wilde zwijnen komen hier voor en zetten regelmatig hier en daar de bodem open waardoor er weer zaden kunnen ontkiemen.
De Rheder- en Worthrhederheide
De Rheder- en Worthrhederheide is gelegen in het centrale deel van het Nationaal park Veluwezoom. Het omvat heide, bos en stuifzand en omvat in totaal circa 850 ha. Het hoogste punt van de Veluwe, Signaal Imbosch van 110 m hoogte, ligt hier.
Het gebied is eeuwenlang in gemeenschappelijk bezit geweest van de dorpsgemeenschap. Inwoners konden er niet alleen vee laten grazen maar hadden ook het recht om zand, grond, leem of plaggen uit het gebied te halen. Door het intensieve gebruik ontstonden er zandverstuivingen. In de late middeleeuwen zijn de marken Rheden en Worthrheden ontstaan om de negatieve invloed van de mens op de natuur te beperken. Vanaf 1850 mocht er 's zomers geen vee meer grazen en de houtkap in het bos werd aan strenge regels gebonden.
De onzalige bossen en de Haverkist van Daan Modderman
De Onzalige Bossen is de naam van een eeuwenoud bosgebied in het Nationaal Park Veluwezoom in de gemeente Rheden. De herkomst van de benaming is niet helemaal duidelijk. Het waarschijnlijkst is dat deze afgeleid is van het Middelnederlandse woord "on-saelig" wat armzalig betekent. De grond was namelijk arm aan voedingsstoffen en daardoor niet erg geschikt voor landbouw. Het heuvelachtige bosgebied (enkele heuveltoppen van 100 meter boven NAP) bestaat grotendeels uit eikenbos, en wordt doorsneden door enkele beukenlanen, waaronder de kaarsrechte Koningslaan. De eikenschors uit de Onzalige Bossen werd lange tijd gebruikt voor het looien van leer.
Een tweede, vaak aangenomen verklaring voor de naam heeft te maken met de familie van Sadelhoff. In de zeventiende eeuw behoorde heel Rheden aan deze familie, alsmede een groot deel van deze bossen. Het andere deel was eigendom van de Graven van Nassau die het gebruikten als jachtgebied. Door de vele onderlinge twisten der eigenaren omtrent het jachtrecht, kreeg het daarom de naam On-Sadelhoffse Bossen, wat later verbasterd werd tot Onzalige Bossen.
Aan de rand van de Onzalige Bossen ligt de voormalige boswachterswoning de Haverkist, waar sinds 1938 tot aan zijn overlijden Daan Modderman heeft gewoond. De Haverkist had tot eind jaren jaren 90 geen elektriciteit of stromend water. Daan Modderman (1910-1991) was één van de grondleggers van het aangespannen rijden. Hij was een vierspanmenner, juryvoorzitter bij de Nederlandse Draf- en Rensport en chef d'équipe van de nationale ploeg waarmee hij in 1982 goud won.
De Carolinahoeve
De Carolinahoeve ligt in de bossen van Hagenau en werd in 1851 gebouwd aan een van de koningswegen in opdracht van prinses Anna van Hannover, weduwe van stadhouder Willem IV. Zij liet de hoeve vernoemen naar de dochter Carolina van Oranje, vorstin van Nassau Weilburg (geb. 1743).
In 1862 brandt de hoeve volledig af, maar wordt in latere jaren ook weer opgebouwd. In 1900 wordt de boerderij verpacht aan 3 broers en een zuster Pruis. De broers werken op het land en in de bossen. Vrouw Pruis, zoals ze in De Steeg wordt genoemd, zorgt voor de huishouding en verkoopt pannenkoeken aan de weinige wandelaars.
In 1911 wordt de hoeve eigendom van Natuurmonumenten. Tijdens de oorlog ligt de Carolinahoeve tussen twee munitieopslagplaatsen in. Vuurwapens worden door de ondergrondse in de kelder opgeslagen om vervolgens weer te worden doorgestuurd.
En ondertussen vinden onderduikers en vluchtelingen uit Arnhem hier toch ook stiekem onderdak. Tot de laatste maand van de oorlog wordt de hoeve bezet door de Duitsers. Met veel moeite mag fam. Dikker dan een kamer voor eigen gebruik houden. Zij worden door de Engelsen bevrijd, waarbij de tanks dwars door het bos komen.
Een moeilijkheid in deze tijd: er is geen water, gas of elektriciteit. Alles moet worden gedaan met butagaslampen en stallantaarns. Huishoudelijke hulp zoeken is ook een probleem want niemand heeft er oren naar om de kamers met stoffer en blik schoon te maken. Ook de was moest op een ouderwetse manier gedaan worden. Om het water uit de 26 meter diepe put omhoog te krijgen wordt, nadat men het jarenlang op pure mankracht heeft moeten doen, dan toch uiteindelijk een peperdure pompinstallatie aangeschaft.
In 1973 stopt Dikker met de boerderij en het theehuis, waarna de hoeve jarenlang gesloten blijft. In 1975 zamelt een comité met Wim Kan en Simon Carmiggelt (die jarenlang vaste gast waren in de hoeve) 60.000 gulden in voor restauratie van de in slechte staat verkerende hoeve.
Van 1978 – 2020 neemt familie Just de la Paisiéres het pachtstokje over en beheren zij met veel overgave de hoeve. De Carolinahoeve groeit in die tijd uit tot een waar begrip in De Steeg en de omgeving als pannenkoekenhuis en geliefde stof voor wandelaars, fietsers, ruiters en menners.
In 2020 – 2021 ondergaat de hoeve een grondige verbouwing waarbij het interieur en het terras in een moderner jasje zijn gestoken maar de authenticiteit is behouden.
Zo zijn de traditionele rood-witte luiken gebleven en heeft de oude waterput ook nog steeds een prominente plek op het terras.
De Koningswegen en Landgoed Hagenau
Door Koning Stadhouder Willem III van Oranje werden van 1679 tot 1684 de bekende koningswegen aangelegd. Veelal lijnrechte jachtwegen, die dwars door de bossen en heiden van de Veluwe Iiepen. Ze vormden de verbinding tussen de verschillende jachtsloten van de Koning-stadhouder.
Willem III hield van de jacht en pakte het groots aan. Dat blijkt uit de door hem gestichte paleizen en parken, maar ook uit de wijze waarop hij de hele Veluwe benutte voor zijn ‘parforcejachten’. Bij deze vorm van jacht werd het wild over lange afstanden door een meute jachthonden opgejaagd terwijl her en der in het gebied geposteerde jagersknechten met aangelijnde honden het wild zoveel mogelijk in een bepaald parcours trachtte te leiden. Het aldus ‘geforceerde’ wild werd door de jagende heren te paard vaak met grote snelheid gevolgd, totdat het zijn vlucht opgaf en het door de opperjagermeester of een van zijn gasten de genadestoot kreeg toegediend. De Koningswegen op de Veluwe zijn door Willem III voor deze vorm van jacht aangelegd. De wegen waren kaarsrecht en liepen van jachthuis naar jachthuis; ze waren 10 tot 18 meter breed. Er waren 7 wegen van 20 tot 30 km en een aantal kortere.
Zo liep een koningsweg van Dieren naar jachthuis de Ginkel bij Ede, door de Onzalige Bossen en de zandverstuivingen bij de tegenwoordige Kop Koningsweg, langs Jacobsput en verder, achter Schaarsbergen langs.
Onderdeel van de Koningsweg van Dieren naar Ede zijn de de Carolinaberg en de Prins Willemberg die door Koning Willem IV en zijn echtgenote Anna van Hannover kunstmatige werden aangelegd. De Koningswegen zijn nog duidelijk herkenbaar.
Landgoed Hagenau is aanvankelijk een Bos- en Heidebezit tussen Middachten en Dieren. De heer Marinus Eliza Havelaar, koopman uit Rotterdam, kocht deze percelen bos en heide in 1846 uit de boedel van de erven Bouricius en noemde zijn bosbezit Hagenau. Hij had in Hagenau in Duitsland, bosbouw gestudeerd. Het bezit was geen aaneengesloten gebied en er was ook geen landhuis, er was alleen een jachthuis/boswachterwoning ‘Hagenau’. Toch spreekt iedereen van het ‘Landgoed Hagenau’. Onder landgoed Hagenau vallen o.a. de Prinses Carolinaberg, Dierensche Plantage, Koningskamp en de uitspanning de Carolinahoeve.
ROUTE BEKIJKEN, DOWNLOADEN VOOR GPS, OF PRINTEN
Deze Themaroute kunt u bekijken op de interactieve kaart en/of satelliet, opslaan als PDF of printen als routekaart via onderstaande link:
Kaart Ruiter-en menroute Rhederheide en Carolinahoeve Laag-Soeren 26,3 km
Voor GPS rijders is de route te downloaden als GPX-bestand via onderstaande link:
GPX Ruiter-en menroute Rhederheide en Carolinahoeve Laag-Soeren 26,3 km
BIJZONDERHEDEN:
Deze route is geschikt voor ruiters en menners
De route is in zijn geheel goed begaanbaar, maar redelijk zwaar
Parkeerplaats Priesnitzlaan 17, 6957 DD Laag-Soeren
In Nat.Park Veluwezoom Duinen zijn ruiters en menners vergunning plichtig aan Natuurmonumenten.
https://www.natuurmonumenten.nl/paardrijden/ruiterlabel/verkooppunten
POINTS OF INTEREST VOOR HIPPISCHE TOERISTEN
Nieuws
Alle nieuwsitems
Ruiteren & Mennen zoekt overnamekandidaten
Lees meer >
Symposium Paardenwelzijn 'De paarden spreken, luister naar ze'
Lees meer >
Donderdag 19 september 2024 wordt er mechanisch gesleept op de ruiterpaden in Boswachterij Noordwijk.
Lees meer >